pH ĐẤT – CHÌA KHÓA GIÚP CÂY TRỒNG PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG

 

1. Tìm hiểu về độ pH của đất

pH thể hiện độ axit hoặc bazơ của đất, được đo theo thang 0–14. Đây là chỉ số rất quan trọng vì ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng phân giải và hấp thu chất dinh dưỡng, hoạt động của vi sinh vật cũng như sinh trưởng của bộ rễ.

Mỗi cây trồng có khoảng pH tối ưu riêng, sầu riêng, cam, bưởi thường phát triển mạnh nhất khi pH đất nằm trong khoảng từ 5,5 đến 6,5.

Độ pH phù hợp với một số loại cây trồng

2. Phân loại đất thông qua độ pH 

• Tính axit (pH < 5.5)

Khi pH < 5.5, các vi sinh vật có lợi trong đất hoạt động kém, dẫn đến giảm khả năng phân giải chất hữu cơ và cố định dinh dưỡng. Rễ cây phát triển kém, dễ bị thối rễ, vàng lá và chết đọt. Mặt đất thường có xu hướng nổi rong rêu, nhớt dính do thiếu oxy vùng rễ. Các nguyên tố quan trọng như lân, kali, canxi và magie rất dễ bị rửa trôi hoặc mất tác dụng.

Một nguy cơ lớn khác là kim loại nặng như Nhôm (Al³⁺), Sắt (Fe²⁺) và đặc biệt là Cadmium (Cd²⁺) dễ hòa tan ở môi trường axit và bị cây hấp thu. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến năng suất mà còn đe dọa vấn đề an toàn thực phẩm do tích tụ kim loại độc hại trong quả và rễ cây trồng. Nhiều nghiên cứu cho thấy pH thấp làm tăng độ sẵn có sinh học của Cadmium, khiến cây dễ hấp thu tích tụ trong mô thực vật. 

• Tính trung tính  (5.5 < pH < 7)

Đất trung tính là môi trường có độ pH trong khoảng 5.5 đến dưới 7.  Đây là ngưỡng cân bằng, nơi phần lớn các nguyên tố dinh dưỡng ở trạng thái dễ tiêu và sẵn sàng cho cây trồng hấp thu. Các hoạt động sinh học trong đất – bao gồm quá trình phân hủy chất hữu cơ, cố định đạm, chuyển hóa khoáng chất – đều diễn ra thuận lợi trong môi trường trung tính. Cả rễ cây và hệ vi sinh vật cộng sinh đều phát triển tốt, tạo điều kiện cho cây tăng trưởng ổn định, ít bị rối loạn sinh lý hoặc thiếu vi lượng. Đặc biệt, nguy cơ cây hấp thu các ion kim loại độc như Nhôm (Al³⁺),
Sắt (Fe²⁺) hay Cadmium (Cd²⁺) cũng được giảm thiểu đáng kể.

Tuy nhiên, sự tích lũy phân bón hóa học, tàn dư thuốc bảo vệ thực vật, hay hoạt động tưới nước nhiễm phèn hoặc mặn lâu dài đều có thể làm thay đổi pH theo thời gian. Vì vậy, việc kiểm tra định kỳ và điều chỉnh pH khi cần thiết vẫn là điều kiện tiên quyết để duy trì độ màu mỡ và sức khỏe đất canh tác.

• Tính kiềm (pH > 7)

Trong môi trường pH > 7, khả năng cây hấp thu các vi lượng như Kẽm (Zn), Sắt (Fe), Mangan (Mn), Bo (B) giảm rõ nét do các ion này bị cố định trong đất và mất khả năng hòa tan. Các vi sinh vật cố định đạm hoạt động yếu ở môi trường kiềm, dẫn đến tình trạng cây thiếu đạm dù đất có nhiều đạm. Cây biểu hiện rõ qua hiện tượng: còi cọc, lá vàng, đọt non teo nhỏ hoặc ngưng phát triển .

3. Tại sao độ pH lại quan trọng đối với cây trồng?

Độ pH là yếu tố quyết định độc lập về mức độ hấp thụ chất dinh dưỡng của cây trồng – ví dụ như nitơ, phốt pho, kali, vi lượng đều phụ thuộc vào pH đất để tồn tại ở dạng dễ hấp thu. Nếu pH đất ngoài ngưỡng tối ưu, dù bón phân đậm đặc, cây vẫn không hấp thu được, gây lãng phí và giảm hiệu quả sản xuất. Độ pH còn ảnh hưởng đến sự phân giải chất hữu cơ, hoạt động của vi sinh vật và cấu trúc đất, từ đó phản ánh lên sức khỏe cả hệ sinh thái đất – cây.

4. Phương pháp cải thiện độ pH đất

• Đất chua (pH < 5.5)

– Bón vôi nông nghiệp (CaCO₃, vôi bột) để nâng pH.

– Sử dụng tro trấu, phân chuồng hoai mục để bổ sung kiềm tự nhiên và cải thiện độ tơi xốp.

– Bổ sung phân hữu cơ vi sinh như Trichoderma để tăng cường hoạt động vi sinh vật và cải tạo pH lâu dài.

• Đất kiềm (pH > 7)

– Bón lưu huỳnh, sắt sunfat hoặc các chất có tác dụng tạo axit nhẹ.

– Tăng cường phân hữu cơ để cải thiện cấu trúc đất và ổn định pH.

– Kết hợp bổ sung phân lân Ure nếu cần hỗ trợ cây trong môi trường kiềm hạn chế hấp thu trực tiếp.

🔶 Sản phẩm tham khảo:

Phân bón lá pH BOOST

👉pH BOOST – phân bón cải tạo đất, chứa Canxi (Ca) 12% dạng lỏng dễ hấp thu. Giúp nâng pH đất, giải độc phèn – mặn, khử chua, phục hồi cây sau thu hoạch. Bổ sung canxi kích rễ, giảm xào lá, ngộ độc trên sầu riêng, cam, bưởi, chanh,…

Liều lượng: 1 lít pha 800–1000 lít nước, tưới ướt đều vào vùng đất bị nhiễm mặn, pH thấp, hoặc cây có dấu hiệu suy yếu.

Link sản phẩm: https://vifagroup.com/san-pham/phan-bon-ph-boost/ 

Chế phẩm vi sinh TRICHODERMA

👉TRICHODERMA – chứa 22 tỷ bào tử vi sinh vật phân giải Xenlulo, giúp phòng trừ nấm hại rễ như thối rễ, chết cây, héo rũ. Đồng thời cải tạo đất tơi xốp, tăng hệ vi sinh có lợi, hỗ trợ điều hòa pH đất về mức ổn định, hạn chế hiện tượng chua hóa đất, phân hủy nhanh rơm rạ và tàn dư hữu cơ.

Link sản phẩm: https://vifagroup.com/san-pham/che-pham-vi-sinh-trichoderma/ 

5. Kết luận

Độ pH của đất là một trong những yếu tố thiết yếu quyết định khả năng hấp thu dinh dưỡng, sức khỏe bộ rễ và năng suất cây trồng. Việc theo dõi và duy trì độ pH phù hợp cho từng loại cây giúp hạn chế tình trạng cây cằn cọc, vàng lá, suy dinh dưỡng hoặc tích tụ kim loại nặng như Cadmium. Việc cải tạo đất bằng các phương pháp như bón vôi, phân hữu cơ và vi sinh là cần thiết để xây dựng nền đất trồng bền vững, an toàn và hiệu quả cao.